ICT en veranderingen in de bedrijfskolom: intermediatie en disintermediatie ICT-toepassingen – via internet, callcenters – maken dat toeleveranciers de mogelijkheid hebben direct zaken met eindafnemers te doen en (nog) bestaande tussenpersonen over te slaan, denk bijvoorbeeld aan internetreisbureaus, interneteffectenhandel, een internetspeelnieuwe intermediairs goedwinkel ( eîoys) en nieuwe (internet)verzekeraars. Nieuwe intermediairs ontstaan en schakelen ‘oude’ partijen (voor een deel) uit. Een en ander betekent veelal wel dat de informatieverschaffende functie van bijvoorbeeld het reisbureau of de verzekeringsagent of de oorspronkelijke intermediairs – wegvalt.
proces van intermediatie en disintermediatie
Om dit te ondervangen dienen zich daartoe – onder andere via internet – nieuwe partijen aan. Het proces van intermediatie, respectievelijk disintermediatie betreft de situatie waarin intermediairs – of een schakel in de keten van waardetoevoeging – ofwel opkomen of verdwijnen respectievelijk worden overgeslagen (via een ‘by-pass’) ofwel een nieuwe rol gaan vervullen of deze juist verliezen. Met de opkomst van internet verdwijnen bijvoorbeeld kantoorruimte schiphol verzekeringsagenten ofwel deze vormen zich om om nieuwe rollen te gaan vervullen.
navigator ‘Nieuwe’ partijen werpen zich op om de vrijvallende rol van ‘infomediair’ (of navigator) aggregator en/ of de rol van ‘aggregator’ te gaan vervullen (vergelijk de rol van de groothandel en kleinhandel in termen van ‘collecteren’ en ‘distribueren’ in de traditionele bedrijfskolom). infomediairs Infomediairs zijn nieuwe partijen met uitsluitend een informatie- of adviesfunctie. Zij informeren, maken de markt doorzichtig en bieden hulp bij het zoeken en selecteren. Zij zijn in zekere zin ‘wegwijzers’ (of ‘navigators’), denk aan internetzoekmachines als Yahoo!, Startpagina, of een themagericht ‘portaal’ als Web MD (voor artsen, consumenten en zorgverzekeraars in de VS). Denk ook aan verwijzings- en vergelijkingssites als Car Point en Autoweb, Koopwijzer of Diagnose (voor vergelijking van ziektekostenverzekeringen). aggregators Aggregators zorgen naast informatie of advies, bovendien voor matching. Zij aggregeren partijen aan de vraag- en/ of aanbodkant en brengen zo vraag en aanbod bij elkaar. Dit kan plaatsvinden door partijen met een soortgelijke aankoop-of verkoopaanvraag aan elkaar te koppelen voor een gezamenlijk optreden in de markt. Dit kan echter ook inhouden het regelen van afspraken tussen contractanten en/ of het namens een groep of individu onderhandelen met wederpartijen. De opkomst van verticale inkoopportalen is hiervan een goed voorbeeld in de B2B (business-to-business)markt. Daarin zien we concurrenten marktmacht samenwerken om ‘marktmacht’ te ontwikkelen (zie verder in subparagraaf 11.5.5). Bekende voorbeelden van aggregators in de B2C (bussines-to-consumer)markt zijn wel de communities ‘communities ‘, zoals Garden (voor bloem- en tuinliefhebbers), Seniornet (voor 5 O+ ‘ers) en Home Warehouse (voor doe-het-zelvers).